حوزه علمیه قم؛ نهادی برای آموزش و تربیت طلاب علوم دینی است. بر اساس گزارش‌های تاریخی پیشینه آن به قرن دوم قمری بر می‌گردد. از قرن دوم قمری، جلسات درس و بحث محدثان در قم برگزار می‌شده است. محدثانی همچون زکریا بن آدم، اسحاق بن عبدالله اشعری، سهل بن یسع اشعری در این شهر پرورش یافتند.[۸۴] حسین بن روح (درگذشته ۳۲۶ق) کتابی در فقه تألیف کرد و آن را برای ارزیابی به حوزه حدیثی قم فرستاد.[۸۵] همچنین در این دوره عالمان قمی آثاری مانند من لا یحضره الفقیه نوشتند.
[۲۸] البته برخی مورخان تأسیس این شهر را پس از ورود اسلام به ایران[۲۹] و در سال ۸۳ق[۳۰] یا ۹۳ق دانسته‌اند.[۳۱] بیشتر مورخان، فتح قم را در ۲۳ق به دست ابوموسی اشعری دانسته‌اند.[۳۲] البته بعضی از گزارش‌ها، فاتح قم را مالک بن عامر اشعری [۳۳] و بعضی دیگر احنف بن قیس می‌دانند.[۳۴]
خانه تاریخی ملاصدرا از خشت خام و ملاط گل ساخته شده که در سقف گنبدی شکل آن تیرهای چوبی به کارررفته است. این خانه به‌صورت شبستانی است که در گرداگرد آن اتاق‌ها قرار دارند.
چهارتاقی مهم‌ترین جاذبه روستای نویس است که متعلق به دوره ساسانی است ????? ?????? و در ۲/۵ کیلومتری روستا قرار دارد.
بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س)، در مرکز شهر قم قرار دارد و یکی از اصلی‌ترین دلایل حضور مسافران و زائران از سراسر کشور و جهان است. این مرقد مطهر، دارای قدمتی متعلق به قرن سوم و سال ۲۰۱ هجری قمری است که طی ???? ????? چندین دوره زمانی مختلف، ساخت‌وسازهایی در آن صورت گرفت تا به‌شکل امروزی تبدیل شده است.
از جمله مناطق تحت حفاظت محیط‌زیست در اطراف قم منطقه پلنگ دره است. این منطقه از سال ۱۳۷۵ به‌عنوان منطقه شکار ممنوع و از سال ۱۳۸۸ منطقه تحت حفاظت شناخته شد.
چشمه آب، آبشار زیبا و امامزاده نیز از دیگر جاهای دیدنی این روستا هستند.
امام ??? ?? ?????? خمینی (ره) تا زمانی که در قم سکونت داشتند، بسیاری از دیدارهای مردمی، سخنرانی‌ها و جلسات ??? ?? ?????? مهم سیاسی را در این مکان انجام می‌دادند.
مجموعه ۴ جلدی تحفة الفاطمیین فی ذکر احوال قم و القمیین تألیف حسین بن محمدحسن قمی در دوره قاجاریه است.
آدرس: ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی قم و ۴۸ کیلومتری شمال کاشان (مشاهده روی نقشه)
سال ??? ?? ????? ?????? قتل عام مردم قم به دست جته نویان مأمور چنگیزخان به جرم رافضی بودن سال ۱۴۰۴ سیل در قم صفویه آزمایش توپخانه در قم توسط شاه عباس دوم و حضور در نماز جمعه و اقتدا به فیض
دژ کردشیر، دیرالجص، قصرالجص، قصرگچ، قلعه دیر و قلعه دیر کاج نام‌های متعددی است که برای قدیمی‌ترین کاروانسرای ایران به کار می‌رود.
نجاشى، احمد بن على، رجال نجاشی، قم، موسسه نشر اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.
در دوره حکومت آنان، برخی از بناهای تاریخی قم مانند حرم حضرت معصومه و مسجد امام حسن عسکری بازسازی شد.